Wat is Waardering?
Waardering betekent de optelsom van de mate van vertrouwen en de mate van respect. Je kunt compassievol omgaan met je fouten, met je gevoelens en je kwetsbaarheid. De mate (hoogte of aanwezigheid) hangt af van al je ervaringen en herinneringen uit je verleden als kind en als volwassene.
Zelfwaardering is het totaal aan zelfvertrouwen plus het totaal aan zelfrespect en om kunnen gaan met zelfcompassie.
Na verder onderzoek, welke ik (Ruud van Lent) in 1991 begonnen ben, is de formule W=V+R niet voldoende gebleken. Door het werk van Nathaniel Branden en John Bradshaw werd ik met meerdere eigenschappen geconfronteerd, welke belangrijk zijn om jezelf te kunnen waarderen. Na studie heb ik wederom een aantal eigenschappen aan de totale waardering toegevoegd en ondergebracht waar het bij hoort:
- zelfvertrouwen krijg je door dingen te doen, dus als je voortdurend keuzes kunt maken en ervaren wat het oplevert. Je leert het op natuurlijke wijze gedurende de eerste zes jaar in je leven. Bij coping processen zijn spiegelneuronen al vroeg bezig over te nemen wat je uit je omgeving als voorbeeld voorgeschoteld krijgt.
- zelfrespect leer je doordat anderen het jou gunnen en door zelf integer te zijn. Een fase die al begint bij de pre pubertijd (vanaf 9 jaar) en eindigt rond het zestiende levensjaar. Respect heb je te leren, dus je directe omgeving zijn jouw voorbeelden. Respect kun je en mag je niet afdwingen (zoals de slogun uit het voetbal suggereert).
Keuze vrijheid
Zelfvertrouwen is weer gerelateerd aan het voortdurend maken van keuzes. Een peuter leeft in het hier en nu, gaat op onderzoek uit en int dagelijkse positieve en negatieve ervaringen welke weer garant staan voor een vertrouwen in zichzelf. Als het wantrouwen groter is dan het vertrouwen, zal het kind alert gaan reageren om te overleven. Het zelfvertrouwen neemt dan snel af en het kind gaat zich aanpassen aan zijn of haar omgeving. In het brein maakt de celdeling voor het verkrijgen van vertrouwen overuren en wordt het niet voldoende gevoed of het kind moet zich te veel aanpassen, dan laat de overlevingsdrang (stress) van zich horen.
Keuzevrijheid verwijst naar het vermogen en de mogelijkheid om autonome beslissingen te nemen en handelingen te verrichten op basis van persoonlijke voorkeuren, overtuigingen en waarden. Het houdt in dat een individu de vrijheid heeft om te kiezen tussen verschillende opties en zelf te bepalen welke acties hij of zij onderneemt.
Keuzevrijheid omvat verschillende aspecten:
1. Bewustzijn van opties: Keuzevrijheid vereist dat men zich bewust is van de verschillende opties die beschikbaar zijn in een bepaalde situatie. Dit kan variëren van eenvoudige keuzes, zoals wat te eten of welke kleding te dragen, tot complexere keuzes met betrekking tot carrière, relaties of levensstijl.
2. Onafhankelijkheid en autonomie: Keuzevrijheid gaat hand in hand met onafhankelijkheid en autonomie. Het betekent dat men vrij is om beslissingen te nemen zonder externe druk of dwang, en dat men in staat is om de eigen waarden en behoeften te volgen.
3. Recht en ethiek: Keuzevrijheid wordt ook beïnvloed door wetten, ethische normen en sociale beperkingen. Hoewel men over het algemeen vrij is om keuzes te maken, zijn er beperkingen die voortvloeien uit de verantwoordelijkheden en rechten van anderen, en uit de behoefte aan een rechtvaardige samenleving.
4. Consequenties en verantwoordelijkheid: Keuzevrijheid impliceert dat men verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen van de gemaakte keuzes. Het betekent dat men de consequenties van de keuzes aanvaardt en bereid is om verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen acties.
Keuzevrijheid kan variëren afhankelijk van de context en de omstandigheden waarin iemand zich bevindt. Factoren zoals sociale, economische en culturele omstandigheden, evenals beperkingen opgelegd door externe krachten, kunnen de mate van keuzevrijheid beïnvloeden.
Het is belangrijk op te merken dat keuzevrijheid niet absoluut is en dat er situaties kunnen zijn waarin beperkingen, zoals geweld, discriminatie of ongelijkheid, de mogelijkheid tot vrije keuze beperken. Het bevorderen van keuzevrijheid is een belangrijk streven in een democratische samenleving, omdat het individuen in staat stelt hun leven vorm te geven op basis van hun eigen waarden en voorkeuren.
Uit bovenstaande blijkt al, dat de omgeving belangrijk is voor de ontwikkeling van het vertrouwen en respect. Het volgende model brengt in kaart waar je allemaal invloed van kunt verwachten in je ontwikkeling naar volwassenheid.
Pré-pubertijd (9-12 jaar)
De pubertijd staat in verbinding met ons zelfrespect en respecteren van anderen
In de pré-puberteit gaat de jongere zich onthechten om zich opnieuw veilig te hechten aan zijn omgeving. Als ouders geen andere communicatiestijl of opvoedstijl hanteren krijgt de pré-puber problemen in het vertrouwen en verliest zelfs het respect. De pubertijd staat direct in verbinding met ons zelfrespect en het leren respecteren van anderen. De meeste ouders maken de fout om te laten zien dat de puber zich moet aanpassen en verliest daarmee het respect van de puber. Dan wordt de kloof om het zelfrespect te ontwikkelen steeds dieper en gaat de puber zich afzetten, raakt verslaafd en ontwikkelt een stoornis.
Omgeving
De waardering van het zelf is geen gemakkelijke opgave en iedereen is afhankelijk van zijn of haar omgeving. een belangrijk kenmerk bij zelfrespect is onze integriteit. Integer handelen betekent respect verdienen, echter daarvoor moet de puber zich kwetsbaar leren op te stellen. Is de omgeving niet veilig, dan gaat dit niet lukken.
Is de omgeving voor het kind in de jeugdjaren onveilig geweest (in de ogen van het kind), dan zal het later een lage zelfwaardering ervaren, welke ongelukkig maakt en ziektes gaan ontwikkelen. Een voorbeeld voor ziekte uit een lage zelfwaardering is depressiviteit of burn out. Gelukkig kunnen we onze zelfwaardering leren te verhogen. Ook al wordt het niet gemakkelijk, het biedt groei naar geluk en gezondheid.
Wat houdt Vertrouwen in?
Vertrouwen heeft in zowel sociale als psychologische zin verschillende gevoeligheden. De meest gangbare definitie van vertrouwen omvat doorgaans de volgende elementen:
- Bereidheid van een persoon of groep om afhankelijk te zijn van de daden van een andere persoon of groep.
- Geloven dat een ander eerlijk is of dat iets goed zal gaan.
- Verwachting van een persoon dat degene die hij/zij vertrouwt zal handelen op een manier die hem/haar niet zal benadelen, met het risico in een nadelige positie te belanden indien de ander dit vertrouwen schaadt.
In sociologie en psychologie is de mate waarin twee groepen elkaar vertrouwen een maatstaf voor het geloof in de eerlijkheid en aardigheid van de ander. Vertrouwen speelt een belangrijke rol in bijvoorbeeld familiebanden, relaties, binnen bedrijven en andere sociale groepen. De gave van mensen om in te schatten of iemand te vertrouwen is, kan worden teruggevoerd naar een neurobiologische structuur en activiteit in de hersenen.
Zelfvertrouwen is de mate waarin men vertrouwen heeft in het eigen kunnen. Zelfverzekerdheid of zelfzekerheid betekent dat dit een sterk vertrouwen is. Als men in werkelijkheid minder capabel is dan gedacht, dan is er sprake van zelfoverschatting. Andersom is er sprake van zelfonderschatting. Zelfverzekerdheid weerspiegelt zich niet alleen in de verbale communicatie, maar ook in de non-verbale communicatie.
Zelfvertrouwen ervaar je op natuurlijke wijze gedurende de eerste vier jaar in je leven. E.Erikson noemt de eerste fase van ontwikkeling niet voor niets het vertrouwen versus het wantrouwen. Vlak na de geboorte treedt het op en zoekt de baby een gehechtheidsfiguur. Als het maar iemand is die veilig reageert op de gevoelens en verlangens van de baby. De eenkennigheidsfase is bij uitstek de fase van experimenteren en leren omgaan met angst. Als deze fase goed doorlopen wordt kun je als peuter op ontdekkingsreis gaan naar alles wat je leert en kunt. Moet de peuter veel ontdekkingen en ontwikkelingen corrigeren of aanpassen (door de omgeving), dan verlaagt het ons zelfvertrouwen.
hoe hoog is jouw zelfwaardering?
Wat is Respect?
Respect betekent aanzien, eerbied of waardering, die men heeft voor iemand vanwege zijn kwaliteiten, prestaties of vaardigheden. Het woord betekent oorspronkelijk omzien naar, en vandaar rekening houden met.
Zelfrespect: de overtuiging dat je eigen mening en of je eigen gevoelens waarde hebben. Respect leer je tijdens je pubertijd. Juist een periode waar jij als puber erg loyaal bent naar anderen (ook je eigen familie). Het hangt af van de reacties van je omgeving in hoeverre jij jezelf kunt gaan respecteren en daarmee het respect kunt opbrengen naar anderen toe. Respect kan niemand je afdwingen, wel aanleren. Je kunt het pas leren, als jij het als kind ook geniet van een ander.
Wat is Zelfcompassie?
Zelfcompassie betekent dat je op precies dezelfde manier naar jezelf kijkt als je het moeilijk hebt, als je faalt, of als iets je niet bevalt aan jezelf. In plaats van je leed te negeren, zeg je tegen jezelf: “Dit is iets waar ik het moeilijk mee heb. Hoe kan ik op dit moeilijke moment het beste mezelf troosten en voor mezelf zorgen?”
Heel belangrijk is dat compassie voor jezelf betekent dat je je menselijkheid accepteert en respecteert. Dingen gaan niet altijd zoals je zou willen. Je komt frustratie tegen, verlies, je maakt fouten, je loopt tegen je eigen grenzen aan, je voldoet niet aan je eigen idealen. Dit is de menselijke conditie: een realiteit die we allemaal met elkaar delen. Hoe meer je je hart openstelt voor die realiteit, in plaats van er tegen te vechten, des te meer zul je in staat zijn compassie te voelen voor jezelf, en voor al je medemensen.
Zelfwaarderingstest
Onderzoek heeft aangetoond, dat een score uit de test voor het totaalbeeld van zelfwaardering van 5 en lager problemen veroorzaakt in de gezondheid en gelukgevoelens. Bij de score van 6 en 7 worstel je nog steeds en kunt het sleutelgat net niet vinden naar geluk. Bij 8 en hoger zit je gebeiteld en kun je ook tegenslagen goed incasseren en omturnen in snelle verwerking. De hoogte van de zelfwaardering is bepalend voor je succes, prestaties en je gezondheid.
80% van de mensen heeft een lagere zelfwaardering dan nodig!
Werkgevers met personeel met een hoge mate van zelfwaardering zijn gelukvogels, want 80% heeft een lagere zelfwaardering dan nodig is.
Test jouw mate van zelfwaardering (gratis)
Zelfwaardering heb je nodig om gezond en gelukkig te leven. Heb je het niet in je jeugd meegekregen, dan kun je op latere leeftijd je brein alsnog trainen opnieuw verbindingen te maken met daadwerkelijk gevoel van geluk. Aan de andere kant is het voor iedere ouder de opdracht je kind het wel natuurlijk te laten ervaren, zodat later ingrijpen niet nodig is. Dat gun je toch ieder kind?
De formule voor zelfwaardering:
Zw = ∑ V (ZV+KV) + R (ZR+I) + ZC
In de school voor zelfwaardering krijgt iedere component van je zelfwaardering de aandacht om zich te ontwikkelen of te leren hoe je dat je kind kunt aanleren. Als ouder heb jij je in je interactie met je kind de grootste stappen te maken.
Totale Model voor Zelfwaardering
Na bestuderen van de ingredienten van zelfwaardering zijn wij op het volgende model gekomen:
Zelfwaardering (ZW) is het dak van een compleet goedgebouwd huis. Het huis staat op een gedegen fundering wat wij afhankelijkheid noemen. Alles begint in het leven met een gezonde dosis afhankelijkheid, een veilige gehechtheid en een ontwikkelingsvrijheid. De ontwikkelingsvrijheid zijn de muren van het huis welke staan voor vertrouwen en respect. Vertrouwen & respect in jezelf en anderen. Maar zonder vrijheid in het maken van keuzes krijg je geen zelfvertrouwen, laat staan vertrouwen in je omgeving. Zonder integer handelen en kwetsbaarheid krijg je geen zelfrespect, laat staan respect voor anderen en de wereld. Alles in de juiste volgorde, vorm en constructie. Daarom is zelfcompassie een helend mechanisme, want vaak zijn we beschadigd in onze jeugd.
Er zijn meerdere trajecten om een hogere zelfwaardering te verkrijgen.
Opzet van de trajecten
De begeleiding en de werkboeken zijn gericht op het verhogen van je totale zelfwaardering. Het betreft in totaal 9 modules. Aan de hand van het werkboek worden de modules aangeboden. Je ziet dat de modules in een vorm (metafoor) van een huis ontworpen zijn. Dat is niet voor niets, omdat het een bouwproces is. Zelfwaardering behandelt de uitleg van het huis als metafoor. Ook in de magazines wordt daar voldoende melding van gedaan.
Aanbod
Het programma van de trainingen is afgestemd op een eigen doelgroep, want iedere doelgroep verdient een andere aanpak. Inmiddels zijn de volgende trainingen/trajecten beschikbaar:
- Traject zelfwaardering voor volwassenen (als je bijvoorbeeld last hebt van burn-out/depressie)
- Traject zelfwaardering voor ouders (preventief Zelfwaardering voor je kind)
- Traject zelfwaardering gericht op werknemers
Opvoeding
School voor Zelfwaardering besteedt alle aandacht in preventief opvoeden van kinderen en corrigerende trainingen als het mis gegaan is.
De natuurlijke ontwikkeling van onze zelfwaardering gebeurt in stappen:
- 0 - 4 jaar de ontwikkeling van ons zelfvertrouwen;
- 9 -16 jaar de ontwikkeling van ons zelfrespect.
Maslov
Zijn er in de pyramide van Maslov situaties geweest gedurende de opvoeding welke op latere leeftijd problemen of ziektes veroorzaken (o.a. depressiviteit, burn-out, persoonlijkheidsstoornissen) waaruit een laag zelfbeeld is ontstaan, is de comfort zone waarin de persoon leeft vaak de meest veilige situatie. Echter de comfort zone zorgt er ook voor om het laag zelfbeeld in stand te houden.
In de trainingen wordt op therapeutische wijze aandacht gegeven aan het bewust worden van de beperkingen die jezelf in stand houdt en deze te utileseren (bewerken) naar een gelukkigere vorm (hogere mate van zelfwaardering).
Hoge zelfwaardering
Hoe ziet iemand eruit met een hoge zelfwaardering en hoe gedraagt de persoon zich?
Lage zelfwaardering
Wat zijn de consequenties van een lage zelfwaardering?
