Gevoel valt niet te benoemen

 

Hoe vaak zoeken wij niet naar de juiste woorden om onze gevoelens te kunnen benoemen? Hoe vaak merk je, dat je iets voelt, maar niet weet wat je voelt? Vragen over gevoel zijn altijd moeilijk te beantwoorden. Verbeelding is eigenlijk een betere benaming om gevoelens te benoemen. Wat beeld ik me in bij bepaalde gevoelens?

Het leukste is, dat anderen zeggen dat ze jouw gevoelens begrijpen. Iets wat absoluut niet mogelijk is. Zo leuk ook, dat je partner tegen je zegt: je begrijpt me helemaal. 

 

Alles wat je uitdrukt gaat over het gebruik van woorden. De taal geeft aan wat je bedoeld, maar zegt niets over hoe jij je voelt. Daarom is de overdracht altijd gebaseerd op taal. Alles draait om de woorden die je gebruikt. De Nederlandse taal kent vele synoniemen, zelfde betekenis echter toch anders.

Als er een client bij mij komt, is vaak de hulpvraag gebaseerd op het niet begrijpen van eigen gevoelens, of iets kunnen ondernemen om negatieve gevoelens om te buigen in positieve gevoelens. Inmiddels ben ik na honderden clienten overtuigd van het feit, dat het echte gevoel niet valt uit te drukken in woorden. Als jij jezelf maar vertrouwt en waardeert. Woorden bepalen dan hoe jij je zogenaamd voelt. 

 

Als iemand zichzelf snijd, denken we vaak aan een stoornis. Onze gedachten veroordelen vaak het snijden, terwijl er door de persoon een poging gedaan wordt om iets te mogen voelen. Pijn is een gevoelsuiting om aan te geven dat je leeft. Snijden kan ook betekenen en aflossen van een schuldgevoel. Als iemand zich snijd is het belangrijk, dat je de oorzaak weet. Het klinkt gek, maar snijden geeft een prikkel van pijn naar je hersenen. Bij pijn belevenis hoort in het gevoel ook verdriet. Je snijd jezelf om te mogen voelen, dat je voelt of om je schuld af te lossen, terwijl je eigenlijk veel verdriet in je hebt. Want je had het niet goed gedaan, je werd niet begrepen, je maakte fouten. Taal verward mensen. 

 

Een ander voorbeeld uit de relatietherapie is er eentje over vertrouwen. Ik hoor relaties altijd een waarde hechten aan het vertrouwen. Vertrouwen is een proces dat groeit naarmate je elkaar beter leert kennen en leert begrijpen. Vertrouwen heeft alles te maken met hoe goed jij jezelf kent en hoe jij jezelf vertrouwen kunt. Als jouw intentie zuiver is, hoeft dat nog niet bij de ander zo te zijn. Op de toneelschool leer je juist hoe je een ander kunt vertolken, maar eigenlijk hoeven we daar geen les in te krijgen, want alles rond vertrouwen ontwikkelt zich vanaf geboorte tot een jaar of 6. Als kinderen voortdurend gecorrigeerd worden door hun omgeving, leren zij zich aan te passen, echter heeft niets te maken met vertrouwen. Veiligheid is dan het belangrijkste. Veiligheid om te experimenteren, grenzen te overschrijden, te ontdekken. Geen ouders die de hele dag aan het corrigeren zijn. Onze cultuur kent een kritische houding, dus ga er maar vanuit dat jij als ouder vaak bezig bent je kind in zijn ontwikkeling te sturen en te corrigeren. Correctie van gedrag betekent: gebruikmaken van de juiste woorden bij de juiste gevoelens van je kind. Enorm moeilijk dus en daar laten wij als ouders veel steken vallen. De ouder benoemt de betekenis van gevoel. Het kind leert op deze manier het woord te gebruiken bij gevoelsthema. Echter het kind weet niet of hij of zij zich ook zo werkelijk voelt. Het vertrouwt erop dat het de juiste woordkeuze hanteer bij gevoelens. Als de omgeving vervolgens toch anders reageert ontstaat onbegrip. Met vele frustraties tot gevolg. 

Gedrag ontwikkelt zich door gevoel en gedrag van omgeving te kopiëren via de spiegelneuronen. Laat je kind ongewenst gedrag zien, neem dan maar aan, dat het de juiste woorden niet kent wat bij hun gevoel hoort. Jij als ouder hebt de verwarring veroorzaakt, echter je kunt het jezelf niet kwalijk nemen, want zo is jouw leerproces ooit ook geweest. Daarom is betekenis geven aan gevoel de moeilijkste opgave uit ons leven. Zelfs voor ons als psycholoog of therapeut is het vaak een puzzeltocht om de ware gevoelens te ontdekken wat er bij het gedrag van de client past en wat overeenkomt met hun gevoel. 

 

Ons gevoel kunnen wij in lagen onderbrengen: 

 

1. fysieke gevoelens, zoals pijn, honger, dorst, warm en koud. Je lichaam geeft een teken om iets te ondernemen. Als je honger hebt, ga je eten zoeken. Als je het koud hebt, pak je een trui. signalen van het lichaam die automatisch gaan. Het gevoel zet aan tot actie, anders blijf je rondlopen met het gevoel van honger of koude; 

2. emotionele uitingen, zoals ooit aangeleerd gedurende je ontwikkeling als kind (relatie amygdala met hippocampus en neo cortex). Uitingen van irritaties, frustraties, woede, verdriet, angst, onzekerheid, twijfel, blijheid, vrolijk. De uitingen komen vaak voort uit het verzet, iets wat wij als mens hebben aangelegd in de peutertijd (conditionering);

3. emoties die gevoeld worden en voortkomen direct uit de amygdala. Boosheid, Verdriet, Angst, Machteloosheid, Schaamte, Walging. Direct in contact met de hypofyse om hormonen aan te maken van vechten of vluchten (overleving);

4. gevoel thema’s die doorgegeven worden via je DNA. 

 

Wat ik met deze blog wil bereiken is mij eigenlijk zelf nog onduidelijk. Hoe voel ik me nu bij het publiceren van dit artikel: een wetenschapper, een criticus, een weldoener, een beterweter, een ……. nu ik er zo over nadenk betrap ik mij erop, dat praten of benoemen van gevoelens niet zomaar een betekenis heeft en een vaste uitdrukking kent. Gelukkig is het maar een blog, een puzzelstukje. Het hangt ervan af of je van puzzelen houdt of niet hoe jij zelf ervaart wat dit artikel met je doet.